Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης
H ΔΑΑΕ ιδρύθηκε το 1984. Την 1η Ιανουαρίου 1984 ανέλαβε καθήκοντα ο πρώτος Διευθυντής στη νέα Διεύθυνση. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, η ΔΑΑΕ ιδρύθηκε για τη διεκπεραίωση όλων των θεμάτων που αφορούσαν την ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση, εκτός από εκείνα για τα οποία υπήρχε ειδικός νόμος ή απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για ανάθεσή τους σε άλλο υπουργείο. Αρχικά τέθηκαν στη δικαιοδοσία της νέας Διεύθυνσης η Παιδαγωγική Ακαδημία και οι Υπηρεσίες Εξετάσεων, Φοιτητικής Μέριμνας και Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας. Η χώρα είχε τότε ανάγκη από ποιοτική τριτοβάθμια εκπαίδευση η οποία να παρεχόταν από το κράτος στους Κύπριους πολίτες και ταυτόχρονα να είναι εναρμονισμένη με την οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Πέντε χρόνια μετά την ίδρυση της ΔΑΑΕ, το 1989, ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα στο νησί, το οποίο δέχτηκε τους πρώτους προπτυχιακούς φοιτητές το 1992 και τους πρώτους μεταπτυχιακούς του φοιτητές το 1997. Ακολούθησαν ραγδαίες εξελίξεις προς επίτευξη του στόχου για ικανοποίηση των τοπικών αναγκών για ανώτερη εκπαίδευση, καθώς και για την καθιέρωση της Κύπρου ως περιφερειακού εκπαιδευτικού και ερευνητικού κέντρου.
Σημαντική εξέλιξη ήταν η προσπάθεια προσαρμογής της Κύπρου στους στόχους της Διαδικασίας της Μπολόνια, η οποία υπογράφτηκε το 1999 από 29 Ευρωπαίους υπουργούς αρμόδιους για την ανώτερη εκπαίδευση, με σκοπό να δημιουργηθεί ένας Ενιαίος Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτερης Εκπαίδευσης. Έτσι και η ΔΑΑΕ άρχισε την προώθηση των νέων στόχων για επίτευξη της διαφάνειας στο εκπαιδευτικό σύστημα ανώτερης εκπαίδευσης, με την εισαγωγή των Ευρωπαϊκών Μεταφερόμενων Πιστωτικών Μονάδων (ECTS), τη κινητικότητα φοιτητών, ακαδημαϊκών και ερευνητών, καθώς και τη διασφάλιση - πιστοποίηση της ποιότητας της προσφερόμενης εκπαίδευσης. Η Κύπρος υπέβαλε αίτηση για συμμετοχή στη Διαδικασία της Μπολόνια το Δεκέμβριο του 1999 και έγινε επίσημα δεκτή κατά την Υπουργική Σύνοδο στην Πράγα το 2001. Ο ρόλος όμως της ΔΑΑΕ διευρύνθηκε περαιτέρω, ως αποτέλεσμα της Στρατηγικής της Λισσαβόνας, η οποία υιοθετήθηκε από Ευρωπαίους αρχηγούς κρατών το Μάρτιο του 2000 και είχε ως στόχο να καταστήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση την πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία βασισμένη στη γνώση, ικανή για αειφόρο οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή.
Το 2006 επεκτάθηκε η πανεπιστημιακή κοινότητα της Κύπρου με την ίδρυση του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο αποτελεί το μοναδικό ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Κύπρο αφιερωμένο αποκλειστικά στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ένα χρόνο αργότερα, το 2007, εγκαινιάστηκε η έναρξη των εργασιών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, με προσανατολισμό προς την εφαρμοσμένη έρευνα, δίνοντας μια άλλη διάσταση στην ανώτερη εκπαίδευση της Κύπρου. Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, με έδρα τη Λεμεσό, αποτέλεσε και το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης εκτός της πρωτεύουσας, ικανοποιώντας έτσι την αρχή της αποκέντρωσης. Ακολούθησαν ο εμπλουτισμός και η επέκταση των προγραμμάτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Επιπρόσθετα δόθηκε άδεια λειτουργίας σε τρία ιδιωτικά πανεπιστήμια, που μετεξελίχτηκαν από Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το «Πανεπιστήμιο Frederick», το «Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου» και το «Πανεπιστήμιο Λευκωσίας» τα οποία άρχισαν τη λειτουργία τους από τον Οκτώβριο του 2007. Το 2010 λειτούργησε το τέταρτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο «Neapolis University» στην Πάφο και το 2012 το πέμπτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο «University of Central Lancashire Cyprus» (UCLAN Cyprus) στην επαρχία Λάρνακας, ενισχύοντας την αποκέντρωση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Η δημιουργία των πέντε ιδιωτικών πανεπιστημίων συνέβαλε στην ποιοτική και ποσοτική διεύρυνση της ανώτερης εκπαίδευσης με νέους κλάδους και προγράμματα σπουδών.
Εκτός από τα πανεπιστήμια, στην Κύπρο λειτουργούν επίσης πέντε Δημόσιες και σαράντα Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ). Όσον αφορά στις Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αυτές υπόκεινται στην εποπτεία της ΔΑΑΕ.
Μέσω της Υπηρεσίας Εξετάσεων, η οποία υπάγεται στη ΔΑΑΕ, πραγματοποιούνται οι Παγκύπριες εξετάσεις για πρόσβαση/εισδοχή στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου και της Ελλάδας, καθώς επίσης και εξετάσεις για προσλήψεις στο δημόσιο και ημικρατικό τομέα.
Σημαντική θεωρείται η συνεισφορά της ΔΑΑΕ στην υποστήριξη του έργου της Υπουργικής Επιτροπής για την επιχορήγηση εδρών Ελληνικών και Βυζαντινών Σπουδών σε Πανεπιστήμια του Εξωτερικού.
Παράλληλα η ΔΑΑΕ παρακολουθεί τις εξελίξεις στην ανώτερη εκπαίδευση, τόσο στον ευρωπαϊκό χώρο, όσο και παγκόσμια, και παρέχει υποστήριξη ή συμμετέχει σε διάφορα προγράμματα, στη Διαδικασία της Μπολόνια και σε άλλες Ομάδες εργασίας.
Η ΔΑΑΕ στο πλαίσιο της διεθνοποίησης συμμετέχει σε εκπαιδευτικές εκθέσεις σε χώρες με τις οποίες υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας σε θέματα ανώτερης εκπαίδευσης και προσέλκυσης φοιτητών, όπως για παράδειγμα τη Ρωσία, την Κίνα, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κτλ. Και συντονίζει την παρουσία του συνόλου των Πανεπιστημίων της Κύπρου σε τέτοιες δραστηριότητες με κυπριακές αποστολές.
Μεγάλη βαρύτητα δίδεται από τη ΔΑΑΕ στη διασφάλιση και πιστοποίησης της προσφερόμενης ποιότητας έτσι ώστε τα προγράμματα να είναι ανταγωνίσιμα και ποιοτικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το Συμβούλιο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης (ΣΕΚΑΠ), η Επιτροπή Αξιολόγησης Ιδιωτικών Πανεπιστημίων (ΕΑΙΠ), η Συμβουλευτική Επιτροπή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΕΤΕ) αποτελούν τα τρία σώματα που χειρίζονται σήμερα τα θέματα διασφάλισης ποιότητας και πιστοποίησης. Ωστόσο, το Υπουργικό Συμβούλιο, με την απόφασή του με Αριθμό 66.010, ημερομηνίας 5 Σεπτεμβρίου 2007, έχει εγκρίνει τη δημιουργία και θεσμοθέτηση του «Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης Ποιότητας Ανώτερης Εκπαίδευσης». Το σχετικό Νομοσχέδιο αναμένεται να ψηφιστεί σύντομα από τη Βουλή. Με την ψήφιση του σε Νομό, ο Φορέας αναμένεται να αναλάβει όλες τις αρμοδιότητες των προαναφερθέντων σωμάτων. Παράλληλα δίδεται έμφαση από τη ΔΑΑΕ και στην αναγνώριση τίτλων σπουδών. Το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥΣΑΤΣ) είναι το αρμόδιο σώμα για την αναγνώριση τίτλων σπουδών από ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που αποκτώνται τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Κύπρο.
Επιπρόσθετα, στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, προωθείται ο εκσυγχρονισμός των σχετικών νομοθεσιών, που αφορούν στα Δημόσια και Ιδιωτικά Πανεπιστήμια και στις ΙΣΤΕ.
Η ανάδειξη της Κύπρου ως περιφερειακού και διεθνούς εκπαιδευτικού και ερευνητικού κέντρου αποτελεί διαχρονικό στόχο των εμπλεκόμενων φορέων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του εν λόγω στόχου καθώς επίσης στο πλαίσιο της διεθνοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου, αποτελεί η στήριξη της ΔΑΑΕ όσον αφορά στην προβολή και προώθηση της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου στο εξωτερικό. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η προώθηση του διαλόγου για την υπογραφή Μνημονίων και Συμφωνιών Συνεργασίας στην Ανώτερη Εκπαίδευση, καθώς επίσης Συμφωνιών Αμοιβαίας Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών με ξένα κράτη. Ταυτόχρονα, η ΔΑΑΕ στηρίζει και συντονίζει, σε συνεργασία με τα κυπριακά πανεπιστήμια, τη συμμετοχή κυπριακών αποστολών σε διεθνείς εκπαιδευτικές εκθέσεις και ημερίδες στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων προβολής της ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου στο εξωτερικό για την προσέλκυση ξένων φοιτητών και τη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων.
Η Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΔΑΑΕ) στοχεύει στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την παροχή ποιοτικής ανώτερης εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ακαδημαϊκούς και επαγγελματικούς κλάδους, σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο αριθμό πολιτών. Για το σκοπό αυτό προώθησε σειρά μέτρων, τα οποία είχαν σκοπό την επέκταση τόσο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, όσο και τη δημιουργία του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ). Σήμερα η ΔΑΑΕ συνεχίζει την πολιτική αυτή υποστηρίζοντας τόσο την ιδιωτική όσο και τη δημόσια ανώτερη εκπαίδευση, με σκοπό να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό κέντρο ανώτερης εκπαίδευσης και έρευνας.
Σημαντική εξέλιξη ήταν η προσπάθεια προσαρμογής της Κύπρου στους στόχους της Διαδικασίας της Μπολόνια, η οποία υπογράφτηκε το 1999 από 29 Ευρωπαίους υπουργούς αρμόδιους για την ανώτερη εκπαίδευση, με σκοπό να δημιουργηθεί ένας Ενιαίος Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτερης Εκπαίδευσης. Έτσι και η ΔΑΑΕ άρχισε την προώθηση των νέων στόχων για επίτευξη της διαφάνειας στο εκπαιδευτικό σύστημα ανώτερης εκπαίδευσης, με την εισαγωγή των Ευρωπαϊκών Μεταφερόμενων Πιστωτικών Μονάδων (ECTS), τη κινητικότητα φοιτητών, ακαδημαϊκών και ερευνητών, καθώς και τη διασφάλιση - πιστοποίηση της ποιότητας της προσφερόμενης εκπαίδευσης. Η Κύπρος υπέβαλε αίτηση για συμμετοχή στη Διαδικασία της Μπολόνια το Δεκέμβριο του 1999 και έγινε επίσημα δεκτή κατά την Υπουργική Σύνοδο στην Πράγα το 2001. Ο ρόλος όμως της ΔΑΑΕ διευρύνθηκε περαιτέρω, ως αποτέλεσμα της Στρατηγικής της Λισσαβόνας, η οποία υιοθετήθηκε από Ευρωπαίους αρχηγούς κρατών το Μάρτιο του 2000 και είχε ως στόχο να καταστήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση την πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία βασισμένη στη γνώση, ικανή για αειφόρο οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή.
Το 2006 επεκτάθηκε η πανεπιστημιακή κοινότητα της Κύπρου με την ίδρυση του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο αποτελεί το μοναδικό ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Κύπρο αφιερωμένο αποκλειστικά στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ένα χρόνο αργότερα, το 2007, εγκαινιάστηκε η έναρξη των εργασιών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, με προσανατολισμό προς την εφαρμοσμένη έρευνα, δίνοντας μια άλλη διάσταση στην ανώτερη εκπαίδευση της Κύπρου. Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, με έδρα τη Λεμεσό, αποτέλεσε και το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης εκτός της πρωτεύουσας, ικανοποιώντας έτσι την αρχή της αποκέντρωσης. Ακολούθησαν ο εμπλουτισμός και η επέκταση των προγραμμάτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Επιπρόσθετα δόθηκε άδεια λειτουργίας σε τρία ιδιωτικά πανεπιστήμια, που μετεξελίχτηκαν από Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το «Πανεπιστήμιο Frederick», το «Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου» και το «Πανεπιστήμιο Λευκωσίας» τα οποία άρχισαν τη λειτουργία τους από τον Οκτώβριο του 2007. Το 2010 λειτούργησε το τέταρτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο «Neapolis University» στην Πάφο και το 2012 το πέμπτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο «University of Central Lancashire Cyprus» (UCLAN Cyprus) στην επαρχία Λάρνακας, ενισχύοντας την αποκέντρωση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Η δημιουργία των πέντε ιδιωτικών πανεπιστημίων συνέβαλε στην ποιοτική και ποσοτική διεύρυνση της ανώτερης εκπαίδευσης με νέους κλάδους και προγράμματα σπουδών.
Εκτός από τα πανεπιστήμια, στην Κύπρο λειτουργούν επίσης πέντε Δημόσιες και σαράντα Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ). Όσον αφορά στις Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αυτές υπόκεινται στην εποπτεία της ΔΑΑΕ.
Μέσω της Υπηρεσίας Εξετάσεων, η οποία υπάγεται στη ΔΑΑΕ, πραγματοποιούνται οι Παγκύπριες εξετάσεις για πρόσβαση/εισδοχή στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου και της Ελλάδας, καθώς επίσης και εξετάσεις για προσλήψεις στο δημόσιο και ημικρατικό τομέα.
Σημαντική θεωρείται η συνεισφορά της ΔΑΑΕ στην υποστήριξη του έργου της Υπουργικής Επιτροπής για την επιχορήγηση εδρών Ελληνικών και Βυζαντινών Σπουδών σε Πανεπιστήμια του Εξωτερικού.
Παράλληλα η ΔΑΑΕ παρακολουθεί τις εξελίξεις στην ανώτερη εκπαίδευση, τόσο στον ευρωπαϊκό χώρο, όσο και παγκόσμια, και παρέχει υποστήριξη ή συμμετέχει σε διάφορα προγράμματα, στη Διαδικασία της Μπολόνια και σε άλλες Ομάδες εργασίας.
Η ΔΑΑΕ στο πλαίσιο της διεθνοποίησης συμμετέχει σε εκπαιδευτικές εκθέσεις σε χώρες με τις οποίες υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας σε θέματα ανώτερης εκπαίδευσης και προσέλκυσης φοιτητών, όπως για παράδειγμα τη Ρωσία, την Κίνα, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κτλ. Και συντονίζει την παρουσία του συνόλου των Πανεπιστημίων της Κύπρου σε τέτοιες δραστηριότητες με κυπριακές αποστολές.
Μεγάλη βαρύτητα δίδεται από τη ΔΑΑΕ στη διασφάλιση και πιστοποίησης της προσφερόμενης ποιότητας έτσι ώστε τα προγράμματα να είναι ανταγωνίσιμα και ποιοτικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το Συμβούλιο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης (ΣΕΚΑΠ), η Επιτροπή Αξιολόγησης Ιδιωτικών Πανεπιστημίων (ΕΑΙΠ), η Συμβουλευτική Επιτροπή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΕΤΕ) αποτελούν τα τρία σώματα που χειρίζονται σήμερα τα θέματα διασφάλισης ποιότητας και πιστοποίησης. Ωστόσο, το Υπουργικό Συμβούλιο, με την απόφασή του με Αριθμό 66.010, ημερομηνίας 5 Σεπτεμβρίου 2007, έχει εγκρίνει τη δημιουργία και θεσμοθέτηση του «Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης Ποιότητας Ανώτερης Εκπαίδευσης». Το σχετικό Νομοσχέδιο αναμένεται να ψηφιστεί σύντομα από τη Βουλή. Με την ψήφιση του σε Νομό, ο Φορέας αναμένεται να αναλάβει όλες τις αρμοδιότητες των προαναφερθέντων σωμάτων. Παράλληλα δίδεται έμφαση από τη ΔΑΑΕ και στην αναγνώριση τίτλων σπουδών. Το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥΣΑΤΣ) είναι το αρμόδιο σώμα για την αναγνώριση τίτλων σπουδών από ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που αποκτώνται τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Κύπρο.
Επιπρόσθετα, στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, προωθείται ο εκσυγχρονισμός των σχετικών νομοθεσιών, που αφορούν στα Δημόσια και Ιδιωτικά Πανεπιστήμια και στις ΙΣΤΕ.
Η ανάδειξη της Κύπρου ως περιφερειακού και διεθνούς εκπαιδευτικού και ερευνητικού κέντρου αποτελεί διαχρονικό στόχο των εμπλεκόμενων φορέων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του εν λόγω στόχου καθώς επίσης στο πλαίσιο της διεθνοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου, αποτελεί η στήριξη της ΔΑΑΕ όσον αφορά στην προβολή και προώθηση της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου στο εξωτερικό. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η προώθηση του διαλόγου για την υπογραφή Μνημονίων και Συμφωνιών Συνεργασίας στην Ανώτερη Εκπαίδευση, καθώς επίσης Συμφωνιών Αμοιβαίας Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών με ξένα κράτη. Ταυτόχρονα, η ΔΑΑΕ στηρίζει και συντονίζει, σε συνεργασία με τα κυπριακά πανεπιστήμια, τη συμμετοχή κυπριακών αποστολών σε διεθνείς εκπαιδευτικές εκθέσεις και ημερίδες στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων προβολής της ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου στο εξωτερικό για την προσέλκυση ξένων φοιτητών και τη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων.
Η Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΔΑΑΕ) στοχεύει στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την παροχή ποιοτικής ανώτερης εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ακαδημαϊκούς και επαγγελματικούς κλάδους, σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο αριθμό πολιτών. Για το σκοπό αυτό προώθησε σειρά μέτρων, τα οποία είχαν σκοπό την επέκταση τόσο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, όσο και τη δημιουργία του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ). Σήμερα η ΔΑΑΕ συνεχίζει την πολιτική αυτή υποστηρίζοντας τόσο την ιδιωτική όσο και τη δημόσια ανώτερη εκπαίδευση, με σκοπό να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό κέντρο ανώτερης εκπαίδευσης και έρευνας.
